Maaşınızı zamanında alamıyor musunuz? Nedenleriyle birlikte maaşınızı zamanında alabilmeniz için çözümler!

Neredeyse iş görenlerin büyük bir çoğunluğunun şikayetçi olduğu bir durumdur. Maaşın zamanında verilmemesi, daha geç verilebilmesi için çeşitli yalanların uydurulduğu vb. durumlar. Peki bu gibi durumlarda işçi hangi haklara sahiptir?

Öncelikle ücret kısaca belirli bir emek karşılığında işverenin işçiye aylık ödenilen miktardır. İşçiler genel olarak memurlardan farklı olarak iş yapıldıktan sonra ücret almaktadırlar. Yani memurlar işten önce işçiler işten sonra ücret almaktadırlar. Peki bunun nedenleri nedir? Yoksa işçi memur ayrımı mı söz konusu?

4857 Sayılı İş Kanunun 32. maddesinin 5. fıkrasında; “Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.” hükmü yer almaktadır. İşçi ücreti niteliği itibariyle düzenli (periyodik) aralıklarla ödenmelidir. Bu zaman aralığının işçi açısından çok uzun olmakla birlikte, işveren yönünden de çok kısa olmaması gerekmektedir. İş Kanunu, bu konuda asgari ve azami süreler öngörmek suretiyle her iki tarafın yararlarını bağdaştırmak yoluna gitmiştir.

Öte yandan, 4857 sayılı Kanunun 32. maddesinde ücret ödeme gününün ne olması gerektiği değil, ücret ödeme dönemleri düzenlenmektedir. Dolayısıyla, işçi ve işveren tarafları kanuni sınırlamalar dahilinde iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesiyle ücret ödeme gününü serbestçe belirleyebilmektedir.

Ücretin en geç ayda bir ödeneceği ve iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresinin bir haftaya kadar indirilebileceği hükme bağlamış olmakla birlikte, işverenin rıza gösterdiği takdirde, günü birlik ödeme yapılabileceği mümkün olabileceği gibi gerek Yargıtay kararlarında gerekse doktrinde savunulmaktadır. Hatta işvereni sıkıntıya düşürmeyecekse, işçinin henüz ödeme günü gelmeden o ana kadar çalıştığı ücretlerin ödemesini “avans” olarak talep edebilme hakkı vardır.

Eğer işveren ücretleri aksatması durumunda işçilerin yasada belirlenmiş hakları ise şu şekildedir;

İşçi İş Görme Borcunu Yerine Getirmekten Kaçınabilir:

4857 Sayılı İş Kanunu 34. maddesine göre; ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Ancak, işçinin iş görmekten kaçınabilmesi için işverenin ücreti tamamen veya kısmen ve mücbir bir sebebe dayanmadan ödememiş olması gerekmektedir. Ortada ödenmemiş bir ücret alacağı yoksa ya da ücretin ödenememesine dayanak teşkil eden mücbir bir sebep varsa iş görmekten kaçınma hakkı kullanılamaz.

Ödenmeyen Ücretler İçin Mevduata Uygulanan En Yüksek Faiz Oranı Üzerinden Hesaplama Yapılarak İşçiye İlave Ödeme Yapılmalıdır: 

4857 Sayılı İş Kanunu 34.  maddesine göre; gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının uygulanması gerekmektedir. Örneğin, her ayın 25’inde ücret ödemesi yapılan bir işyerinde, ayın 28’inde yapılan ücret ödemesinin geçerli bir ödeme olarak kabul edilebilmesi için işçi ücretine, üç günlük ve mevduata uygulanan en yüksek faiz oranına göre hesaplanacak tutarın ilave edilmesi gerekmektedir.

Ücreti Zamanında Ödenmeyen İşçi İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshedebilir:

4857 Sayılı İş Kanununun işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 24 üncü maddesinin (II) numaralı bendinin (e) fıkrasında; işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği düzenlenmiştir. Yukarıda da bahsedildiği üzere, yasal süresi geçtikten sonra yapılan ücret ödemesinin geçerli kabul edilebilmesi için, kanuni faiz tutarının da ücrete ilave edilerek ödenmesi gerekmektedir. Aksi halde söz konusu hak, yasal faizin ödenmemesi halinde de geçerli olacaktır.

Ücreti Gününde Ödemeyen İşveren Hakkında İdari Para Cezası Uygulanmaktadır:

4857 sayılı İş Kanununun 102 nci maddesinin (a) bendine göre; 4857 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen ücret ile işçinin bu Kanundan veya toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen işveren hakkında bu durumda olan her işçi ve her ay için 270 Türk Lirası (2015 yılı için geçerli olan tutar) idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Sonuç olarak:

İşçi ücretlerinin, 4857 sayılı Kanunun 32. maddesinde belirtildiği üzere, en geç bir ay içerisinde ödenmesi gerekmektedir. Ücret ödeme günü ise, işçi ve işveren tarafları arasında serbestçe kararlaştırılabilir. Ücretlerin gününde ödenmemesi halinde ise, işçiler iş görmekten kaçınabileceği gibi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilme hakkına da sahip olacaktır.